PYTANIA I ODPOWIEDZI

1 . Kto musi wykonywać badania psychotechniczne ?

Badania muszą być wykonywane przez osoby, które chcą przedłużyć swoje uprawnienia jako kierowcy, podwyższyć kategorię prawa jazdy lub są kandydatami na kierowców zawodowych.

• osoby posiadające prawo jazdy kategorii B korzystający z samochodu służbowego w ramach obowiązków zawodowych
• instruktorzy oraz egzaminatorzy nauki jazdy
• kierowcy pojazdów uprzywilejowanych
• osoby kierujące tramwajem
• osoby wykonujące przewóz drogowy osób i mienia
• osoby, które otrzymały skierowania na badanie z Komendy Policji lub od Starosty (za przekroczenie 24 punktów karnych, jazdę po alkoholu lub udział w wypadku drogowym)
• osoby, które otrzymały skierowanie na badanie od lekarza (w celu zweryfikowania istnienia przeciwwskazań psychologicznych)

2. Czy do badania konieczne jest skierowanie?

W przypadku wykonywania badań z zakresu medycyny pracy wymagane jest posiadanie skierowania. Ponadto skierowanie muszą posiadać osoby, które utraciły prawo jazdy i starają się o jego przywrócenie.

3. Gdzie i od kogo otrzymuje się skierowanie na badanie?

W przypadku utraty prawa jazdy skierowanie otrzymuje się od Starosty (poprzez Urząd Komunikacji)  lub z Komendy Policji.

Skierowanie można także otrzymać od pracodawcy lub lekarza medycyny pracy.

4 . Jak wygląda badanie psychotechniczne?

Podstawowe badanie psychologiczne kierowcy zaczyna się od wypełnienia ankiety przebiegu pracy zawodowej oraz kwestionariuszy osobowości. Następnie przechodzi się do wykonania testów sprawdzających prawidłowe funkcjonowanie procesów poznawczych oraz sprawności intelektualnej. Na koniec osoba badana wykonuje serię testów aparaturowych badających sprawność psychomotoryczną.

W razie rozpoznania pewnych nieprawidłowości wykonywane są dodatkowe testy kwestionariuszowe lub aparaturowe.

Na koniec psycholog przeprowadza wywiad i podsumowuje wyniki ze wszystkich przeprowadzonych testów oraz obserwacji osoby badanej. Następnie biegły psycholog podaje rzetelną informację zwrotną dotyczącą uzyskanych wyników badań, po czym wystawia orzeczenie o braku lub istnieniu przeciwwskazań psychologicznych zgodnych z celem badania. Na życzenie klienta wystawiana jest faktura za badanie.

5. Jaka jest cena badania?

Badania kierowców zawodowych mają cenę regulowaną ustawowo  zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dn. 8 lipca 2014 roku w sprawie badań psychologicznych osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, kierowców oraz osób wykonujących pracę na stanowisku kierowcy (Dz.U. 2014 poz. 937).

Ceny badań z zakresu medycyny pracy są ustalane przez kierownika danej pracowni psychologicznej.

6 . Co należy mieć ze sobą w dniu badania?

Po stawieniu się w Centrum Badań Psychologicznych należy przedstawić odpowiednie dokumenty :

• Dokument tożsamości (prawo jazdy, dowód osobisty lub paszport).
• Okulary bądź soczewki kontaktowe, aparat słuchowy- jeśli używamy.
• Skierowanie na badanie psychologiczne, wystawione przez pracodawcę lub lekarza.
• Skierowanie wystawione przez urząd miasta lub gminy w przypadku: jazdy po alkoholu, przekroczenia 24 punktów karnych, spowodowania wypadku drogowego, w którym jest zabity lub ranny.

7 . Czy badanie psychotechniczne wymaga specjalnego przygotowania? 

Stawiając się na badanie należy być :

• Wypoczętym
• Trzeźwym (najlepiej po 48 godz. od spożyciu alkoholu)
• Po umiarkowanym posiłku
• W stanie ogólnego dobrego zdrowia i samopoczucia

8. Jaki jest okres ważności orzeczenia psychologicznego?

Osoby korzystające, w ramach obowiązków zawodowych, z samochodu służbowego, posługujące się prawem jazdy kategorii B, otrzymują od biegłego psychologa termin kolejnego badania zgodny z zaleceniami lekarza medycyny pracy. Termin ten nie może jednak przekraczać 3 lat.

Osoby kierujące pojazdem uprzywilejowanym, tramwajem, będące instruktorem lub egzaminatorem nauki jazdy oraz osoby wykonujące przewóz drogowy osób lub mienia mają obowiązek przystępować do badań psychotechnicznych co 5 lat (do 60 roku życia) lub co 30 miesięcy (po 60 roku życia).

UWAGA! :

• osoby pragnące jedynie przedłużyć kategorię prawa jazdy wykonują badania psychotechniczne jedynie co 5 lat
• osoby przedłużające kwalifikacje  – kod 95 w prawie jazdy, wykonujące transport drogowy na podstawie Ust. O Transporcie Drogowym z 2001 r. Art. 39k

Osoby, które otrzymały skierowanie na badanie psychotechniczne z Komendy Policji lub od Starosty oraz osoby skierowane na badanie od lekarza w przypadku otrzymania pozytywnego orzeczenia psychologicznego- nie otrzymują terminu kolejnego badania.

Osoby pracujące na stanowisku, które wymaga szczególnej sprawności psychofizycznej wykonują badania co 3-4 lata (do 50 roku życia) lub co 1-2 lata (po 50 roku życia).

9 . Czy osoba będąca krótkowidzem może ubiegać się o uprawnienia zawodowego kierowcy?

Przede wszystkim osoba taka musi przejść badanie okulistyczne. Osoby z wadą wzroku muszą stawić się na badanie psychotechniczne z dopasowanymi okularami lub soczewkami. Jeżeli wyniki testów aparaturowych będą oscylowały w granicach normy, nie powinno być przeciwwskazań do ubiegania się o uprawnienia kierowcy zawodowego.

10. Jakie stanowiska wymagają przeprowadzenia badań psychotechnicznych?

Poniższe podstawy prawne wskazują na zawody, które wymagają badań psychotechnicznych:

• Dz.U.96.62.287 Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie rodzajów prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej (Dz. U. z dnia 1 czerwca 1996 r.).
• Dla operatorów i pracy na wysokości: Na podstawie wcześniejszych przepisów z Dziennika Ustaw nr 69 z dnia 25.04.1996 – określa się czynniki szkodliwe lub warunki uciążliwe zgodne z którymi operator zobligowany jest do przeprowadzenia badań sprawności psychotechnicznej.
• Zabezpieczenia techniczne 2 stopnia na podstawie art. 210 § 6 Kodeksu pracy zarządza się, co następuje: § 1. 1. Ustala się rodzaje prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej.
• Wykaz wszystkich prac, o których mowa w ust. 1, określa załącznik do rozporządzenia. § 2. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 2 czerwca 1996 r.

Innymi słowy, osoby pracujące na stanowisku, które wymaga szczególnej sprawności psychofizycznej (przedstawiciel handlowy, reprezentant firmy,  praca na wysokościach, operator wózka widłowego, operator maszyn w ruchu, etc.) oraz kandydaci na stanowiska kierownicze (skierowani przez lekarza medycyny pracy) są zobligowane do wykonania badań psychotechnicznych.

11 . Jak długo trwa badanie psychotechniczne?

Czas badania jest zależny od celu jego wykonywania oraz tempa pracy osoby badanej. Ponadto uprawniony psycholog ma możliwość wykonania dodatkowych testów, w przypadku istnienia zastrzeżeń w stosunku do stanu psychicznego danej osoby.

Średnio badanie trwa od 1 godziny do  2 godzin.

12 . Co należy zrobić w przypadku zgubienia aktualnego oświadczenia psychologicznego?

W przypadku zgubienia lub zniszczenia orzeczenia należy zgłosić się do uprawnionego psychologa, który je wydał i poprosić o wykonanie duplikatu dokumentu.

13 . Co należy zrobić w przypadku otrzymania orzeczenia negatywnego?

Osoba badana lub podmiot kierujący na badanie psychologiczne, którzy nie zgadzają się z treścią orzeczenia psychologicznego mogą- w terminie 14 dni od dnia otrzymania orzeczenia psychologicznego- za pośrednictwem uprawnionego psychologa, który je wydał, wystąpić  z wnioskiem o przeprowadzenie ponownego badania psychologicznego do wojewódzkiego ośrodka medycyny pracy, właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby badanej.

14 . Czy sytuacja zmiany pracy wymaga ponownego wykonania badań psychotechnicznych?

Ponowne badania psychotechniczne podczas zmiany miejsca zatrudnienia ma obowiązek przejść osoba, która korzysta, w ramach pracy zawodowej, z samochodu służbowego kategorii B. Osoby posiadające kwalifikacje, będące kierowcami zawodowymi nie muszą ponownie wykonywać badań psychotechnicznych chyba, że jest to wymóg nowego pracodawcy.

15 . Jaka jest różnica pomiędzy badaniami kierowców na kategorię C, D, E od kierowców korzystających z z samochodów służbowych?

Badania obu kategorii kierowców nie różnią się między sobą znacząco. W zależności od decyzji psychologa badanie może zawierać w sobie inne testy papierowe. Na koniec wydawane są różne orzeczenia psychologiczne w zależności od celu badania.

16 .  Jaki jest termin wykonania badania psychotechnicznego posiadając skierowanie od Starosty lub z Komendy Policji?

W przypadku otrzymania skierowania z Komendy Policji lub od Starosty kierowca ma 30 dni na wykonanie badania psychotechnicznego i złożenie orzeczenia u właściwego Starosty.

17 . Co w przypadku zgubienia skierowania na badanie?

W sytuacji gdy osoba zostaje skierowana na badanie, a samo skierowanie ulegnie zniszczeniu lub zostanie zgubione należy zgłosić się do odpowiedniej placówki (Komenda Policji, pracodawca, ect.) i poprosić o wykonanie duplikatu dokumentu. Bez skierowania badanie psychotechniczne nie może zostać przeprowadzone.

18 . Jakie są podstawy prawne przeprowadzania badań psychotechnicznych?

Badania kierowców zawodowych:

• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 8 lipca 2014 r. w sprawie badań psychologicznych osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, kierowców oraz osób wykonujących pracę na stanowisku kierowcy (U. 2014 poz. 937 )
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 17 lipca 2014 r. w sprawie badań lekarskich osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami i kierowców (U. 2014 poz. 949)
• Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (U. 2011 nr 30 poz. 151)
• Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz.U. 2001 nr 125 poz. 1371)

Badania z zakresu medycyny pracy :

• Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy (U. 1997 nr 96 poz. 593)
• Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (U. 1974 nr 24 poz. 141)
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (U. 1996 nr 69 poz. 332)
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 14 lipca 2010 r. w sprawie rodzajów dokumentacji badań i orzeczeń psychologicznych, sposobu jej prowadzenia, przechowywania i udostępniania oraz wzorów stosowanych dokumentów (U. 2010 nr 131 poz. 888)